अनेकांना तासानंतर चहा किंवा कॉफी ही लागते. काही जण जेवणाआधी तर काही जेवणानंतर याचे सेवन करतात. चहा किंवा कॉफीचे शौकीन असाल तर आम्ही तुम्हाला महत्त्वाची माहिती सांगणार आहोत. चहा आणि कॉफीचे जास्त सेवन मानवी शरीरासाठी हानिकारक असू शकते, असं भारतीय वैद्यकीय संशोधन परिषदेने (ICMR) सांगितलंय..
चहा आणि कॉफीचे सेवन मर्यादित ठेवा
भारतीय वैद्यकीय संशोधन परिषदेने (ICMR) भारतीयांना चहा आणि कॉफीचे सेवन मर्यादित ठेवण्याचा सल्ला दिला आहे. नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ न्यूट्रिशन (NIN) च्या भागीदारीत ICMR द्वारे जारी केलेल्या मार्गदर्शक तत्त्वांमध्ये असे म्हटलंय की चहा आणि कॉफीचा अति प्रमाणात वापर टाळावा. कारण त्यात कॅफिन असते. जे शरीरातील मज्जासंस्थेला उत्तेजित करते आणि मानसिक आरोग्य बिघडवण्यास कारणीभूत ठरते. तसेच यामुळे साइकोलॉजिकल डिपेंडेंसी वाढते. म्हणजेच शरीराला त्या पदार्थाने व्यसन लागते. चहा, कॉफीशिवाय प्रोटीन सप्लिमेंट्स टाळण्याचा सल्लाही ICMR ने दिला आहे.
चहा आणि कॉफीमध्ये किती कॅफिन असते?
ICMR ने म्हटलंय की 150 मिली कप कॉफीमध्ये 80-120 मिलीग्राम कॅफिन असते, तर इन्स्टंट कॉफीमध्ये 50-65 मिलीग्राम असते आणि चहामध्ये 30-65 मिलीग्राम असते. ICMR ने म्हटले आहे की 300 mg पेक्षा जास्त कॅफिन अजिबात खाऊ नये.
जेवणाच्या आधी किंवा नंतर सेवन करू नये
ICMR ने जेवणाच्या किमान एक तास आधी आणि नंतर या पेयांचे सेवन न करण्याचा सल्ला दिला आहे. कारण त्यामध्ये टॅनिन असते, ज्यामुळे शरीरातील लोहाचे शोषण कमी होते. टॅनिन पोटात लोहाला चिकटून राहतात, ज्यामुळे शरीराला लोह योग्यरित्या शोषून घेणे कठीण होते. यामुळे लोहाची कमतरता आणि ॲनिमिया सारख्या आरोग्य समस्या उद्भवू शकतात. कॉफीच्या अतिसेवनामुळे उच्च रक्तदाब आणि हृदयाशी संबंधित समस्या देखील उद्भवू शकतात.
खूप जास्त कॅफिनमुळे नुकसान होऊ शकते
दुधाशिवाय चहा पिण्याचे अनेक फायदे आहेत. ज्यामध्ये रक्ताभिसरण सुधारणे, धमन्यांचा रोग आणि पोटाचा कर्करोग यांसारख्या रोगांचा धोका कमी करते, मात्र तरीही ते मर्यादित प्रमाणात प्यावे. ICMR ने आपल्या मार्गदर्शक तत्त्वांमध्ये तेल, साखर, मीठ, फळे, भाज्या, संपूर्ण धान्य, जनावराचे मांस आणि सीफूड यांचा समावेश मर्यादित ठेवण्याची शिफारस केली आहे. या मार्गदर्शक तत्त्वांशी सहमत बिर्ला हॉस्पिटल येथील डॉ. विकास जिंदाल यांनी सांगितले की जेवणापूर्वी किंवा नंतर चहा किंवा कॉफी प्यायल्याने शरीराला लोहासारखी महत्त्वाची खनिजे शोषून घेणे कठीण होते, ज्यामुळे शरीरात या खनिजांची कमतरता असू शकते. डॉ. जिंदाल म्हणाले, लोह शोषणाव्यतिरिक्त, अन्नासोबत चहा किंवा कॉफी प्यायल्याने पोटातील आम्ल पातळ होऊ शकते, जे पचनासाठी आवश्यक आहे. डॉ. जिंदाल म्हणाले की, यामुळे अन्न आणि पोषक तत्वांचे शोषण बिघडते. शेवटी एकूण पचन आणि पोषक तत्वांचे शोषण यावर परिणाम होतो.
मग दुधाशिवाय चहा हा चांगला पर्याय आहे का?
दुधाशिवाय चहा घेतल्याने पोषक तत्वांच्या शोषणावर फारसा परिणाम होत नाही.
Disclaimer: आरोग्य विषयक लेखात दिली गेलेली माहिती प्राथमिक स्वरुपाची आहे. हि माहिती वैद्यकीय सल्ल्याचा पर्याय होऊ शकत नाही या माहितीचा उपयोग करण्यापूर्वी आपण डॉक्टर अथवा वैद्यकीय तज्ञाकडून खात्री करून घ्यावी.